Λισσαβώνα – Εκδήλωση αφιερωμένη στον Καζαντζάκη
Εκδήλωση αφιερωμένη στον Νίκο Καζαντζάκη διοργάνωσε το Γραφείο Τύπου και Επικοινωνίας Λισσαβώνας, υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ελλάδος στην Πορτογαλία. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2018 στο πολιτιστικό Ίδρυμα «Ζοζέ Σαραμάγκου» της πορτογαλικής πρωτεύουσας.
Στην εκδήλωση προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ «Πάνω απ’ όλα το έργο», με θέμα τον μεγάλο έλληνα συγγραφέα, παραγωγής ΕΡΤ3 (2017), σε σκηνοθεσία της Τάνιας Χατζηγεωργίου. Μετά την προβολή ακολούθησε συζήτηση με ομιλητές τον πανεπιστημιακό καθηγητή και νεοελληνιστή Ζοζέ Αντόνιο Κόστα Ιντέγιας, το διευθυντή του Πειραματικού Θεάτρου Κασκάις Κάρλος Αβιλές και τη δημοσιογράφο της εφημερίδας Público Βárbara Wong, σε ρόλο συντονίστριας.
Η Προϊσταμένη του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας Λισσαβώνας Μαργαρίτα Αδάμου, προλογίζοντας την εκδήλωση, αναφέρθηκε στους συντελεστές και το περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ και επισήμανε την ιδιαίτερη σημασία της προβολής του στην Πορτογαλία, όπου «ο κρητικός συγγραφέας και το έργο του παραμένουν ακόμη άγνωστα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό, ενώ οι ελάχιστες υπάρχουσες μεταφράσεις (οι περισσότερες από τα γαλλικά και όχι από το πρωτότυπο) βρίσκονται ήδη προ πολλού εξαντλημένες».
Η κα Αδάμου τόνισε, επίσης, τον «ιδιαίτερο συμβολισμό» που ενέχει ένα αφιέρωμα στον Νίκο Καζαντζάκη στο σπίτι του κορυφαίου εκπροσώπου των πορτογαλικών γραμμάτων, Ζοζέ Σαραμάγκου. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «η φιλοσοφική σκέψη των δύο τέμνεται συχνά, ενώ και οι δύο τόλμησαν να ξαναδιαβάσουν το Ευαγγέλιο, ενέργεια που αμφότεροι πλήρωσαν με διώξεις».
Ο νεοελληνιστής Ζοζέ Αντόνιο Κόστα Ιντέγιας επιχείρησε να φωτίσει τις πολλές πτυχές του έργου και της ζωής του Νίκου Καζαντζάκη επισημαίνοντας ταυτόχρονα τους κυριότερους σταθμούς που συνετέλεσαν στη διαμόρφωση της πνευματικής του πορείας (Μπερξόν, Νίτσε, έλληνες κλασικοί φιλόσοφοι κ.λπ.). Εξήρε το γλωσσολογικό πλούτο και τη μοναδική εκφραστική ικανότητα του μεγάλου έλληνα συγγραφέα και σημείωσε την ανυπαρξία σύγχρονων μεταφράσεων αλλά και την παντελή έλλειψη σπουδών επί του έργου του Νίκου Καζαντζάκη στην Πορτογαλία.
Από διαφορετική σκοπιά προσέγγισε τον Καζαντζάκη ο μεγάλος πορτογάλος θεατρικός σκηνοθέτης, Κάρλος Αβιλές, ο οποίος τον περασμένο Ιούνιο μετέφερε στη θεατρική σκηνή το έργο «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», θυμίζοντας στο κοινό την πρώτη του αποτυχημένη προσπάθεια να ανεβάσει το ίδιο έργο, τη δεκαετία του ΄60, προσκρούοντας στη λογοκρισία του τότε δικτάτορα Σαλαζάρ. Μέσα από τους χαρακτήρες της θεατρικής του παράστασης ανακάλυψε, όπως είπε, «την ακράδαντη πίστη του κρητικού συγγραφέα στον άνθρωπο και στη ζωή» αλλά και τη διαχρονική και επίκαιρη αξία των μηνυμάτων του έργου του.
Την εκδήλωση παρακολούθησαν μέλη της ευάριθμης ελληνικής κοινότητας Λισσαβώνας και του ελληνο-πορτογαλικού μορφωτικού συνδέσμου, εκπρόσωποι μορφωτικών ινστιτούτων ευρωπαϊκών, κυρίως, χωρών, φοιτητές του τμήματος ελληνικής γλώσσας του Πανεπιστημίου Λισσαβώνας κ.ά. Παρούσα ήταν και η πρόεδρος του Ιδρύματος «Ζοζέ Σαραμάγκου» Πιλάρ Ντελ Ρίο.
Η εκδήλωση καλύφθηκε από το Πορτογαλικό Πρακτορείο Ειδήσεων LUSA, τις εφημερίδες Público και Diário de Notícias (με δύο άρθρα), το ενημερωτικό σάιτ 24sapo και το πολιτιστικό σάιτ Αkadémicos Leiria.
