Τα οπτικοακουστικά η νέα βαριά βιομηχανία της Ελλάδας

Συνέντευξη του Yφυπουργού Ψηφιακής Πολιτικής Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης,  Λ. Κρέτσου στη «Νέα Σελίδα» και στην Κατερίνα Ακριβοπούλου

Κύριε Κρέτσο, είστε ένα από τα νέα πρόσωπα της κυβέρνησης. Τελικά ο τελευταίος αυτός ανασχηματισμός έδωσε κάτι σημαντικό στην πολιτική ζωή;

Η προφανής απάντηση είναι ότι με το τέλος της εποχής των μνημονίων είμαστε υποχρεωμένοι να χαράξουμε μια νέα κατεύθυνση, απελευθερωμένοι από τα βάρη που κουβαλούσε στο παρελθόν η χώρα.

Η κυβέρνηση αυτή έχει έναν μόνο στόχο: να πετύχει. Αν παρατηρήσουμε τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης, θα δούμε να διατηρείται μεν η ουσία του δυναμικού της – και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, γιατί οι άνθρωποι που τράβηξαν μπροστά επί μία τριετία έχουν σήμερα και την εμπειρία και τη γνώση για να πάνε ακόμα μακρύτερα.

Βλέπουμε όμως και μια σημαντική ανανέωση, είτε με νέους ανθρώπους είτε με πρόσωπα που παλαιότερα ανήκαν σε άλλους πολιτικούς χώρους. Συνεπώς, υπάρχει ένας λειτουργικός συνδυασμός της εμπειρίας, της διαφορετικότητας και της πολυσυλλεκτικότητας.

Ο πρωθυπουργός όμως αναγκάστηκε να υποχωρήσει μπροστά στις εσωκομματικές τριβές και να κρατήσει ισορροπίες ανάμεσα στις τάσεις.

Ο πρωθυπουργός είναι ένας νέος ηγέτης με όραμα για το μέλλον, στρατηγική και διεθνή ακτινοβολία. Αυτό έχει αποδειχτεί στην πράξη και πρώτο μέλημά μας είναι πώς η χώρα θα περάσει στην ανάπτυξη με όρους ουσιαστικούς, όρους βιωσιμότητας και όχι απλά ονομαστικούς στόχους.

Δεν νομίζω όμως ότι ο πολίτης ενδιαφέρεται αυτή τη στιγμή για τις όποιες εσωκομματικές ισορροπίες του ΣΥΡΙΖΑ. Ενδιαφέρεται για το εάν η καθημερινότητά του μπορεί να βελτιωθεί.

Εάν μπορεί να νιώσει ο ίδιος το τέλος των μνημονίων, εάν αυτό μεταφράζεται στο τέλος της ανασφάλειας, στο άνοιγμα της αγοράς, στην κανονική καταβολή του μισθού του, στην εύρεση μιας θέσης εργασίας.

Από αυτά θα κριθεί η νέα κυβέρνηση. Το καινούριο κυβερνητικό σχήμα έχει δύο πλεονεκτήματα: το πλεονέκτημα της τομής, της ρήξης μ’ ένα βαρύ παρελθόν, που οφείλουμε όλοι να θυμόμαστε και να παραδειγματιζόμαστε από αυτό, και ταυτόχρονα το πλεονέκτημα της συνέχειας. Στο δικό μας υπουργείο, για παράδειγμα, το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, έχουμε ήδη διαμορφώσει ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο έχει αρχίσει να αποδίδει. Και η περαιτέρω εξέλιξη και εφαρμογή αυτή θα φέρει τα απτά αποτελέσματα, τα οποία προσδοκά ο πολίτης.

Για να μιλήσουμε για τη μέχρι σήμερα δουλειά σας, θα πρέπει να πιάσουμε το νήμα από τον «πόλεμο» του 2016 για τις τηλεοπτικές άδειες…

Στο συγκεκριμένο θέμα υπήρξε δικαίωση. Εμείς ήδη από το 2015 ξεκινήσαμε την προσπάθεια να μπει μια τάξη στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο. Και ήμασταν αποφασισμένοι, πραγματικά αποφασισμένοι, να φτάσουμε μέχρι το τέλος. Δεν φοβηθήκαμε το πολιτικό κόστος, το οποίο, ομολογουμένως, ήταν βαρύ.

Δώσαμε μια σκληρή μάχη, που πέρασε από σαράντα κύματα, μας καθυστέρησαν, αλλά δικαιωνόμαστε εκ του αποτελέσματος. Σε λίγες μέρες το ΕΣΡ θα ανακοινώσει την τελική λίστα των δικαιούχων και περιμένουμε μόνο την απόφαση του ΣτΕ για να απονεμηθούν οριστικά και αμετάκλητα οι άδειες και να εισπράξει το Δημόσιο ένα εύλογο τίμημα από τους ιδιοκτήτες των τηλεοπτικών σταθμών.

Ο οπτικοακουστικός τομέας είναι στο κέντρο της δράσης σας. Τον τελευταίο χρόνο αρθρογραφείτε τακτικά -λίγο με την πένα του ακαδημαϊκού, λίγο με την πένα του πολιτικού-, υποστηρίζοντας ότι ο τομέας αυτός είναι πολλά υποσχόμενος και ότι η Ελλάδα μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη.

Θα μπορούσα να αρχίσω να μιλάω για την οπτικοακουστική βιομηχανία και να μην σταματήσω ποτέ. Είναι ένας ταχύτατα αναπτυσσόμενος κλάδος οικονομικής δραστηριότητας, που ενσωματώνει νέες τεχνολογίες και διευρύνεται συνεχώς παγκοσμίως με αστρονομικούς τζίρους, ανοίγοντας νέα πεδία στην καλλιτεχνική δημιουργία. Είναι ο κλάδος με την υψηλότερη πολλαπλασιαστική προστιθέμενη αξία, αφορά σε πάνω από 150 επαγγελματικές κατηγορίες και είναι το επαγγελματικό πεδίο όπου παρατηρούνται πολύ υψηλά ποσοστά συμμετοχής των νέων και των γυναικών.

Πώς επηρεάζουν η τεχνολογική εξέλιξη και το θεσμικό περιβάλλον τα δρώμενα στην οπτικοακουστική βιομηχανία;

Το διαδίκτυο είναι πλέον το κύριο όχημα και μέσο μετάδοσης του οπτικοακουστικού περιεχομένου και, επειδή αγγίζει όλο τον πλανήτη, ζητά όλο και περισσότερο, όλο και πιο ποιοτικό περιεχόμενο στο πλαίσιο του ανταγωνισμού. Πρέπει να γνωρίζετε ότι σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι πλέον υποχρεωτικό μέρος του περιεχομένου που προβάλλεται σε ευρωπαϊκό έδαφος να είναι ευρωπαϊκής παραγωγής.

Ανεξάρτητα από τον τρόπο μετάδοσης – αν θα είναι στο σινεμά, στην τηλεόραση ή στο διαδίκτυο. Η χώρα μας, μέσω της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, προσπάθησε πολύ για να επιτευχθεί αυτή η ρύθμιση, δουλέψαμε συστηματικά και σήμερα ετοιμαζόμαστε να δρέψουμε τους καρπούς. Ετσι, η Ευρώπη από καταναλωτής οπτικοακουστικού περιεχομένου από τα μεγάλα αμερικανικά στούντιο γίνεται πλέον παραγωγός και μεγαλύτερος πόλος έλξης επενδύσεων.

Κι αυτό μας φέρνει στο ερώτημα: Μπορούμε και πρέπει και να παραγάγουμε αλλά και να προσελκύσουμε ξένες παραγωγές στη χώρα μας; Ολοι, βέβαια, γνωρίζουμε την απάντηση, αλλά ήρθε η ώρα να γίνει και πράξη.

Να ταξιδέψουμε το ελληνικό τοπίο και την Ιστορία μας σε όλες τις γραμμικές και επιγραμμικές πλατφόρμες. Να εξαγάγουμε ποιοτική ελληνική μυθοπλασία και να φέρουμε επενδύσεις από το εξωτερικό, αξιοποιώντας το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και το ταλέντο που έχουμε. Στο πεδίο αυτό η Ελλάδα έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αλλά έλειπαν τα κίνητρα παραγωγής και το ρυθμιστικό πλαίσιο που καταπολεμά τη γραφειοκρατία.

Και τώρα είναι όλα έτοιμα; Εχει η χώρα τη δυνατότητα να φιλοξενήσει μεγάλες παραγωγές; Αυτό που έγινε στο Σούνιο πριν από λίγους μήνες, όταν το BBC βρήκε κλειστές πόρτες, δεν είναι δυσφήμηση για τη χώρα;

Αυτό ήταν μια ατυχής στιγμή, αλλά τελικά όλα πήγαν καλά και θα είμαστε πολύ περήφανοι όταν η σειρά του BBC θα προβάλλεται σε δεκάδες χώρες, προβάλλοντας ταυτόχρονα το φυσικό κάλλος και τον πολιτισμό μας. Είναι βέβαιο ότι προσβλέπουμε σε μια πιο ουσιαστική συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο έχει και την αρμοδιότητα για τα θέματα χορήγησης αδειών γυρισμάτων σε αρχαιολογικούς χώρους. Είμαι σίγουρος ότι θα έχουμε μια παραγωγική συνεργασία.

Η Ελλάδα έχει πλέον μπει στον παγκόσμιο χάρτη των χωρών που έχουν να προσφέρουν οικονομικά κίνητρα και συγκεντρώνει πια το ενδιαφέρον των μεγαλύτερων παραγωγών περιεχομένου. Σύντομα θα δούμε μεγάλες παραγωγές στη χώρα μας, αν λύσουμε άμεσα τα ζητήματα της γραφειοκρατίας. Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο εφησυχασμού.

Πόσο επηρεάζει το μέλλον της εγχώριας οπτικοακουστικής βιομηχανίας ο δικός σας νόμος για τη θέσπιση κινήτρων;

Η θέσπιση κινήτρων με τον Ν. 4487/2017 λειτούργησε ως καταλύτης για την ανάπτυξη της βιομηχανίας και θα το αντιληφθούμε αυτό καλύτερα τους επόμενους μήνες. Πλέον, όπως γίνεται παντού στον κόσμο, μια επένδυση που γίνεται στη χώρα μας από εγχώρια εταιρεία παραγωγής ή από ξένη -σε συνεργασία με εγχώρια- μπορεί να αιτηθεί την επιστροφή του 25% της επένδυσής της.

Ας σημειωθεί ότι στην Ευρώπη το κίνητρο αυτό εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες, με ένα εύρος στο ποσοστό επιστροφής που κυμαίνεται μεταξύ 20% και 45% επί των επιλέξιμων δαπανών. Γι’ αυτό τον λόγο πολύ σύντομα προχωράμε στην αύξηση του ποσοστού επιδότησης από το 25% στο 35%.

Το σύνολο των διαδικασιών περνά από το πληροφοριακό σύστημα του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης για τις κρατικές ενισχύσεις. Η συγκεκριμένη διαδικασία εξασφαλίζει τη διαφάνεια και την πιστότητα του μηχανισμού. Και, επίσης, η επιχορήγηση δεν δίνεται παρά μόνο εάν έχει ολοκληρωθεί το επενδυτικό σχέδιο στο σύνολό του ή τουλάχιστον σε ποσοστό 60%.

Το όφελος για την εθνική οικονομία είναι μεγάλο, αν λάβουμε υπόψη μας, όχι μόνο το συνεργείο και τους ηθοποιούς, αλλά και όλο τον υποστηρικτικό μηχανισμό: αυτοκίνητα, εστίαση, τρέιλερ, ξενοδοχεία. Ο κατάλογος είναι ιδιαίτερα μακρύς και οι τοπικές επιχειρήσεις που ωφελούνται κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων πολλές και διαφορετικές.

Ακούγεται τόσο απλό που αναρωτιέται κανείς γιατί δεν είχε γίνει νωρίτερα…

Δεν θα απαντήσω εγώ σε αυτό, υπόλογες είναι οι προηγούμενες κυβερνήσεις, απλώς να αναφέρω ότι σημείο-κλειδί ήταν η ίδρυση και λειτουργία του ΕΚΟΜΕ, του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας.

Το ΕΚΟΜΕ είναι το διάδοχο σχήμα του ΙΟΜ, του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων, και του Εθνικού Οπτικοακουστικού Αρχείου (ΕΟΑ), που το 2011, δύο χρόνια, δηλαδή, προ του βίαιου κλεισίματος της ΕΡΤ, εν μιά νυκτί έκλεισαν. Οταν αναλάβαμε το 2015, η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν είχε τους απαραίτητους φορείς και μηχανισμούς για την άσκηση ολοκληρωμένης οπτικοακουστικής και εθνικής αρχειακής πολιτικής. Ηταν επίσης μια από τις λίγες χώρες που δεν έδινε κίνητρα παραγωγής, μια και η μόνη προσπάθεια, με τον νόμο 3842, είχε παταγώδη αποτυχία.

Αποφασίσαμε, λοιπόν, να συστήσουμε το ΕΚΟΜΕ με ένα Διοικητικό Συμβούλιο που αποτελείται από έμπειρα στελέχη όλων των συναρμόδιων υπουργείων -Ανάπτυξης, Πολιτισμού, Παιδείας και το δικό μας- και είναι μια από τις ελάχιστες Α.Ε. του Δημοσίου που λειτουργεί πραγματικά διυπουργικά.

Ο σύγχρονος χαρακτήρας της ανάπτυξης απαιτεί συνέργειες, εξωστρέφεια και διεθνείς συνεργασίες, και όχι συντηρητικές και στενόμυαλες αντιλήψεις. Εκτός από τις άλλες του αρμοδιότητες, το ΕΚΟΜΕ είναι ο φορέας που εντελώς αντικειμενικά και με ηλεκτρονικές διαδικασίες μεριμνά ώστε ο μηχανισμός επιδότησης να λειτουργεί στην εντέλεια.

Μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί δεκαπέντε αιτήσεις για οπτικοακουστικές παραγωγές, έχουν ήδη εγκριθεί έξι από αυτές και εννέα ακόμη βρίσκονται στο τελικό στάδιο της αξιολόγησης. Το ενδιαφέρον για να γίνουν γυρίσματα στην Ελλάδα είναι μεγάλο και πιστεύω ότι θα εκτοξευτεί στο άμεσο μέλλον.

Στις άμεσες προτεραιότητές μας περιλαμβάνεται επίσης η καταπολέμηση της πειρατείας οπτικοακουστικού σήματος και παραγωγών μέσω διαδικτύου, που πλήττει τόσο τις υγιείς επιχειρήσεις του κλάδου όσο και τους δημιουργούς, καθώς και ο περιορισμός των προβλημάτων ρευστότητας με την παροχή μιας δέσμης δανείων και εγγυοδοσιών στους παραγωγούς.

Κομβικής δε σημασίας προτεραιότητά μας για το άμεσο μέλλον είναι και η δημιουργία film offices σε κάθε περιφέρεια και σε μεγάλους δήμους. Τα film offices είναι δομές που διαχειρίζονται τα αιτήματα κινηματογράφησης και διασυνδέουν όλους τους επαγγελματίες και φορείς που σχετίζονται με την εκτέλεση μιας παραγωγής – εστίαση, καταλύματα, τεχνικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες, βεστιάρια, λογιστικές υπηρεσίες, φωτογράφοι, ηχολήπτες, οπερατέρ, ηθοποιοί, καταστήματα επίπλων, εταιρείες επικοινωνίας, τυπογραφεία, ακαδημαϊκά ιδρύματα κ.ο.κ.

Μόλις στις 15 Αυγούστου εγκρίθηκε επιχορήγηση ύψους 5 εκατ. ευρώ προς το ΕΚΟΜΕ για την ανάπτυξη film offices στη χώρα μας σε συνεργασία με τις περιφέρειες, τους δήμους, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και τα γραφεία Τύπου στο εξωτερικό της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας.

Ορισμένες περιφέρειες έχουν ήδη αγκαλιάσει την προσπάθεια και ιδιαίτερα οι Περιφέρειες Αττικής και Στερεάς Ελλάδας έχουν κάνει σημαντικά βήματα, αφού σε αυτές απευθύνθηκαν οι πρώτες παραγωγές, ενώ είμαστε σε επαφές και θα προχωρήσουμε πολύ γρήγορα και με τις υπόλοιπες. Στόχος μας είναι μέχρι το νέο έτος να έχουν ενημερωθεί όλοι και να έχει γίνει ο σχεδιασμός ώστε τα film offices να λειτουργήσουν το πρώτο εξάμηνο -και τρίμηνο, εάν είναι δυνατό- του 2019.

Να επισημάνω επίσης ότι τον Αύγουστο εγκρίθηκε επιχορήγηση ύψους 10 εκατ. ευρώ προς το ΕΚΟΜΕ για τη σύσταση του Εθνικού Αποθετηρίου Οπτικοακουστικών Αρχείων κατά το πρότυπο του βρετανικού BFI και του γαλλικού ΙΝΑ. Η οπτικοακουστική βιομηχανία και όσοι εμπλέκονται σε αυτή θα αποτελέσουν κεντρικό μοχλό ανάπτυξης στη μεταμνημονιακή Ελλάδα.

τς